Ogólnie o BABOK

Co to jest BABOK®?

BABOK® jest zaklasyfikowany jako tzw. body of knowledge (BOK). Jest to termin używany w odniesieniu do reprezentacji kompletnego zestawu pojęć, terminów i działań, które składają się w sumie na opis określonej profesji. Termin body of knowledge jest najczęściej używany w odniesieniu do dokumentu, jednakże należy go rozumieć w szerszym zakresie, gdyż za takim dokumentem stoi najczęściej biblioteka innych dokumentów, czy kolekcja dodatkowych informacji, które uzupełniają BOK. 

Body of knowledge nie można nazwać metodyką, gdyż metodyka jest podejściem bardziej teoretycznym, nie opisuje zazwyczaj specyficznych technik, czy metod, które w praktyczny sposób są stosowane w opisywanych procesach.

+Paweł Zubkiewicz w swoim artykule BABOK po polsku - przewodnik po analizie biznesowej napisał:

BABOK® czyli Business Analysis Body of Knowledge jest najbardziej kompletnym zbiorem wiedzy na temat profesji analizy biznesowej. Spisany przez praktyków odzwierciedla aktualnie uznane i szeroko wykorzystywane praktyki analizy biznesowej. Podobnie jak w przypadku innych BOK’ów, czyli Body of Knowledge, jest stale rozwijany przez grupę ekspertów z dziedziny. Przewodnik po analizie biznesowej opisuje dziedzinę profesji analityka biznesowego. Poza opisem najlepszych praktyk, wprowadza taksonomię oraz definiuje umiejętności oraz kompetencje dobrego analityka.

Od siebie mogę tylko dodać, że jest często traktowany jako swego rodzaju "biblia" dla analityków. Wiele osób z branży analitycznej często się powołuje na tę pozycję, choć należy dodać, że niestety zdarza się to bez dogłębnego przestudiowania. Świadczy o tym, choćby fakt, że w chwili obecnej tylko 5 osób w Polsce może się pochwalić certyfikatem CBAP (Certified Business Analysis Professional), który bazuje na wiedzy zgromadzonej w BABOK®.
Zagadnienia związane z analizą biznesową są bardzo rozległe i postrzeganie analizy zależy w dużej mierze od pełnionej roli w organizacji. BABOK® opisuje procesy, zadania i techniki realizowane zarówno po stronie organizacji zlecającej projekty (zamawiającego), jak i po stronie wykonawcy. Poza tym sądzę, że wiele osób, które pracują w rolach, takich jak: Business Systems Analyst, System Analyst, Process Analyst, Consultant, Product Owner, czy innych może nawet nie być świadomym, że to, czym się zajmują to analiza biznesowa. Nierzadko również osoby, które pracują w roli eksperta dziedzinowego (Domain Subject Matter Expert), kierownika projektu, czy testera - wykonują również różne zadania ze sfery analizy biznesowej.

Czy BABOK® ma znaczenie dla analityka?

Jeśli doświadczony analityk miał okazję zapoznać się z BABOK®, wówczas często dochodzi do wniosku, że większość z opisanych tam tematów zna i stosuje na co dzień w swojej pracy. W takim przypadku można dojść do wniosku, że BABOK® to świetne opracowanie, ale dla mniej doświadczonych analityków, bo "ja już to wszystko wiem". 

Mniej doświadczony analityk może dojść do wniosku, że BABOK® to świetne opracowanie, ale jest zbyt obszerne, bo w codziennej pracy działa w oparciu o zasady zdefiniowane przez swojego przełożonego, a poza tym - zajmuje się tylko małym wycinkiem opisanym w dokumencie.

Ktoś inny może jeszcze uznać, że BABOK® opisuje świat idealny, który nie ma wiele wspólnego z szarą rzeczywistością. Przykładem może być choćby sama rola analityka, której odpowiedzialności zostały nakreślone w taki sposób, że można odnieść wrażenie, iż jest w samym centrum realizacji projektu, czy budowy rozwiązań. A w praktyce okazuje się, że wkład analityków w projekt jest niedoceniany. Kierownicy projektów często nie potrafią zrozumieć dlaczego faza analizy ma trwać tak długo, myślą, że analitycy tylko powinni tylko przelać na papier to, co zostało powiedziane. Dla kogoś z zewnątrz analiza oznaczać może tylko opóźnienie rozpoczęcia pisania oprogramowania, czyli głównego produktu projektu, na który czeka klient.

To w takim razie po co ten BABOK®?

• Po pierwsze, BABOK® wpływa na zmianę postrzegania roli analityka. Dzięki niemu wśród interesariuszy rośnie świadomość znaczenia wkładu jego pracy. Określa również profil profesji analityka, co przekłada się na delegowanie zadań, które mieszczą się w zakresie kompetencji analityka.
• Po drugie, BABOK® służy wprowadzeniu wspólnego języka, dzięki czemu komunikacja pomiędzy samymi analitykami oraz różnymi rolami w organizacji i projektach jest bardziej sprawna. Przykładowo, jeśli analityk dostanie za zadanie opracowanie tzw. Context Diagram dla rozwiązania, to będzie wiadomo, że chodzi o model analityczny, który ilustruje zakres produktu poprzez pokazanie systemu w jego środowisku wraz z osobami i zewnętrznymi systemami, które wymieniają informację z budowanym systemem.
  Ponadto, terminologia w BABOK® jest w dużej mierze zgodna z uznanymi na rynku standardami, takimi jak chociażby: PMBOK, Prince2, TOGAF, CMMI.
• Po trzecie, BABOK® wpływa dodatnio na jakość produktów analitycznych. Opracowanie oparte jest na najlepszych i sprawdzonych praktykach.
  BABOK® wskazuje na przykład techniki, które można stosować do gromadzenia wymagań od interesariuszy wraz z wyszczególnieniem sytuacji, w których jedna technika lepiej się sprawdza od innej. Jasno określa statusy wymagań w różnych fazach ich opracowywania, określa warunki, które powinny być spełnione, aby można było przekazać wymagania do akceptacji klienta itp.
  Dzięki temu nie trzeba odkrywać koła na nowo.
  Jeśli najlepsi specjaliści napisali na przykład: "Business analysts are frequently tempted to describe most or all system behavior using use cases. Because many requirements can be captured in the use case format, there is frequently a temptation to use them to capture all requirements, even in situations where it is difficult to apply them or another analysis method might prove more effective.", to  po przeczytaniu BABOK® w przypadku tworzenia rozwiązania opartego o SOA należy się zastanowić, czy zamiast stosować przypadki użycia może zastosować inną technikę...
• Ponadto, BABOK® dostarcza charakterystykę umiejętności i cech osobowych, które są przydatne osobom pracującym w roli analityka. Np. umiejętności rozwiązywania problemów, etyka, zaufanie, jasne wyrażanie myśli, umiejętności negocjacyjne itp. Dzięki temu łatwiej jest budować model kompetencyjny dla stanowiska analityka. W oparciu o katalog kompetencji miękkich oraz twardych, takich jak (analiza obiektowa, modelowanie procesów biznesowych, analiza ryzyka) możliwe jest tworzenie ścieżek rozwoju analityka.

Ogólnie rzecz biorąc BABOK® stanowi bardzo ważny krok do zdefiniowania tego, czym jest analiza biznesowa oraz analityk biznesowy. Systematyzuje ten obszar, dzięki czemu staje się on bardziej przejrzysty w organizacjach. W świecie przed BABOK® wiadomo było, czym zajmuje się programista, albo kierownik projektu, teraz zaś rośnie świadomość, czym zajmuje się analityk.